اولتیماتوم دادستانی به متولیان نجات کشف رود

ضعف عملکرد دستگاه های متولی در امر نجات کشف رود منجر به اولتیماتوم معاون دادستان به این دستگاه ها شد. بنا به اظهارات معاون دادستان عمومی و انقلاب مرکز استان، مقصران اصلی در حوزه نجات کشف رود مثلث سه ضلعیِ شرکت آب و فاضلاب مشهد، شهرداری مشهد و شرکت شهرک های صنعتی هستند که البته با افتتاح تصفیه خانه چرمشهر اگر خروجی تصفیه خانه با تایید محیط زیست، مناسب و مطابق با استاندارد باشد، می شود گفت که مسئولیت شرکت شهرک های صنعتی استان در خصوص آلودگی چرمشهر به پایان رسیده است؛ اما ماجرای دو راس دیگرِ این سه ضلعی یعنی شهرداری و آبفای مشهد همچنان پابرجاست! به گزارش «خراسان رضوی»، ادامه احداث تصفیه خانه سپتاژ به عنوان مهم ترین اقدام برای نجات کشف رود حدود یک سال معطل مانده بود، طوری که در گزارش «ندانم کاری؛ معطلی یک ساله سپتاژ!» که در 13 خرداد ماه امسال در روزنامه خراسان منتشر شد،  معاون اداره کل محیط ‌زیست خراسان رضوی ضمن اشاره به این که پیمانکار سابق شهرداری از انجام کار پروژه سپتاژ سر باز زده است، اظهار کرد: «شهرداری مشهد یک سال است احداث تصفیه خانه سپتاژ در کشف رود را متوقف کرده است.» در این بین همیشه یکی از دلایل کندی و توقف ساخت و بهره برداری از تصفیه خانه سپتاژ توسط شهرداری مشهد، کمبود اعتبارات به خصوص از سمت دولت اعلام شده بود، این درحالی است که معاون دادستان مشهد در گفت و گوی خود با روزنامه خراسان اظهار می کند: «به هیچ عنوان بنا نبوده که شهرداری انجام تکالیفش مبنی بر ساخت و راهبری تصفیه خانه را متوقف بر پرداخت اعتبارات دولتی کند، قرار شد از اعتبارات داخلی نسبت به ساخت تصفیه خانه سپتاژ اقدام کنند.» اواخر خردادماه امسال نیز معاون رئیس جمهور و رئیس سازمان حفاظت محیط زیست کشور از عملکرد شهرداری مشهد در احداث تصفیه خانه سپتاژ کشف رود انتقاد کرد.

1405؛ مهلت آب و فاضلاب برای ساخت 5 تصفیه خانه

فرزاد بهشتی توندری، معاون دادستان عمومی و انقلاب مرکز استان، در گفت و گوی تفصیلی و اختصاصی با «خراسان» ضمن ارائه شرحی از تاریخچه مشکلات کشف رود می گوید: می شود گفت اولین و بزرگ ترین ارگانی که این فاضلاب را وارد کشف رود می کند و طبعا مسئولیت دارد، شرکت آب و فاضلاب شهرستان مشهد است، به دلیل این که ضریب نفوذ شبکه جمع آوری فاضلاب از سطح شهر بر اساس اعلام رسمی شرکت آب و  فاضلاب حدود 83 درصد است و با این که شبکه جمع آوری و اصطلاحا اگو را اجرا کردند، اما این فاضلاب جاری را فقط به بستر کشف رود منتقل می کنند. وی می افزاید: در حال حاضر حداقل 5 تصفیه خانه اورهال دیگر مازاد بر تصفیه خانه های فعلی لازم است تا تمام فاضلاب جمع آوری شده از سطح شهر، یا فاضلابی را که از مناطقی که در آن ها اگو اجرا نشده است و از طریق کالورت ها مثل کالورت التیمور به کشف رود منتقل می شود، تصفیه کنیم. همچنین آب مناسب آن را برای فضای سبز یا حتی به کشاورزانی که در آن منطقه هستند، تخصیص بدهیم. رئیس دبیرخانه شورای حفظ حقوق بیت المال استان تصریح می کند: در جلسه ای که با حضور و محوریت دادستان مرکز استان تشکیل شده است، برای شرکت آب و فاضلاب موعد مقرری تعیین شده و تاکنون کارهای نسبتا خوبی هم انجام داده اند. اخیرا افتتاحیه تصفیه خانه ارتقای پرکند2 بود که یک بخشی از این فاضلاب جاری در کشف رود را می تواند تصفیه کند. تصفیه خانه طبرسی شمالی را شروع به اجرا کردند و حدود 15 تا 20 درصد در مجموع پیشرفت فیزیکی دارد، اما خروجی نهایی و حل کامل مسئله را شاهد نبودیم. این مطالبه را دادستانی، ولو شده با تشکیل پرونده قضایی پیگیری خواهد کرد؛ مادامی که این وظیفه توسط شرکت آب و فاضلاب به تمام و کمال انجام شود. علت این که شهروندان در قبوض آب به میزانی که آب بها می دهند، با یک تناسبی بهای فاضلاب پرداخت می کنند؛ یعنی این پول دارد از مردم گرفته شود. اگر کم است که ما هم اعتقاد داریم کم است، اما اگر مردم خروجی آن را در ساخت تصفیه خانه ها ببینند و حق فاضلاب صرف امور رفاهی کارکنان نشود و موضوعاتی از این دست وجود نداشته باشد، یقینا مردم همکاری خاص خودشان و همکاری لازم را درافزایش بها و پرداخت بهای جمع آوری فاضلاب خواهند داشت. قاضی بهشتی توندری تاکید می کند: تا افق 1405 بنای شرکت آب و فاضلاب بر احداث 5 تصفیه خانه دیگر در سطح شهر مشهد است. قدم هایی را هم برداشته اند، اما از نظر من آن قدم هایی که برداشته شده است ما را به افق 1405 نمی رساند. نهایتا تصفیه خانه طبرسی شمالی، پرکند 2 هم افتتاح شود، یک بخش دیگری هم که پرکند 3 هست که شرکت آب و فاضلاب قرار است عملیات اجرایی آن را شروع کند، اما مجموع این ها باز هم ما را به آن مسئله ای که باید و شاید نمی رساند.

بیشتر مسائل اصلی سپتاژ هنوز بر زمین مانده است!

معاون دادستان عمومی و انقلاب مرکز استان درباره عملکرد شرکت شهرک های صنعتی استان به عنوان یکی دیگر از متولیان نجات کشف رود می گوید: با افتتاح تصفیه خانه چرمشهر به شرط این که هم محیط زیست و هم شرکت شهرک های صنعتی بیایند و واحدهایی را که پیش تصفیه ندارند، ملزم به ایجاد پیش تصفیه کنند تا براساس نرخی که در دفترچه قرارداد ذکر شده است، فاضلاب خود را تحویل این تصفیه خانه تازه افتتاح شده دهند، فکر می کنم معضل و موضوع چرمشهر به عنوان یکی از منابع ورودی آلوده کننده کشف رود ماجرایش حل شود و تا حدودی هم حل شده است. همچنین عملیات اجرایی ارتقای تصفیه خانه توس شروع شده و ان شاءا... در سال آتی به مدار بهره برداری می رسد، بنابراین می توان گفت دغدغه مان از حوزه مسئولیت شرکت شهرک های صنعتی تقریبا برداشته می شود. سرپرست دادسرای شهرسازی استان خاطر نشان می کند: اما یک موضوع دیگر، یعنی یکی از آن منابع آلوده کننده کشف رود و مقصر در آلودگی جاری در کشف رود، روزانه 200 تا 300 تانکری است که مستقیم فاضلاب خانگی و فاضلاب سپتاژی را که هر نوع فاضلابی در آن هست به کشف رود تخلیه می کند. به همین منظور در استانداری قرار شد شهرداری مشهد مقدس یا شرکت آب و فاضلاب تصفیه خانه سپتاژ را احداث کنند و به هر علتی در سال 1398 این مسئولیت به شهرداری مشهد محول شد. شهرداری مشهد، در دوره مدیریت آقای کلایی انصافا خوب شروع کرد. قاضی بهشتی توندری ادامه می دهد: قرار بر این بود که علاوه بر این که تصفیه خانه را بسازند، در حوزه ساخت بقیه تصفیه خانه ها هم اعلام آمادگی کردند. متاسفانه شرکت آب و فاضلاب و آب منطقه ای بر اساس نگاه درون دستگاهی و نه بین بخشی که داشتند، این اتفاق رقم نخورد. نهایتا در خصوص سپتاژ موضوع اختلاف با پیمانکار به جهت جهش ارزی که اتفاق افتاد، پیش آمد. وی تصریح می کند: درحال حاضر تصفیه خانه سپتاژ در مرحله فسخ قرارداد با پیمانکار هست و تاکید دادستانی در جلسات متعدد بر این بوده است، مکاتبات و دستورات رسمی هم داشتیم و یک مهلت زمانی را برای شهرداری مشخص کردیم که حتما با فوریت نسبت به انتخاب پیمانکار اقدام کند و ادامه ساخت این تصفیه خانه را شروع کند. بیشتر مسائل اصلی تصفیه خانه سپتاژ از جمله دستگاه ها، نصب تجهیزات و راه اندازی تصفیه خانه و راهبری تصفیه خانه متاسفانه هنوز بر زمین مانده است. بنای شهرداری بر این است که تا پایان سال 1403 این اتفاقات خوب رقم خورده و تصفیه خانه افتتاح شود. معاون دادستان عمومی و انقلاب مرکز استان خاطرنشان می کند: بقیه موضوعات کشف رود و مطالباتی که ممکن است در رسانه ها مطرح شود، موضوعاتی سلبی است که حوزه دادستانی مجدا پیگری نموده و به فراخور به سرانجام رسیده است. برای برداشت کنندگان فاضلاب خام تشکیل پرونده دادیم و موتور تلمبه های موجود بارها با دستورات دادستانی جمع آوری شده است، اما مادامی که فاضلاب جاری در کشف رود وجود داشته باشد، یقینا منتهی به خروجی صددرصدی نخواهد شد.

معاون دادستان عمومی و انقلاب مرکز استان درباره جزئیات بیشتر پیگیری دستگاه قضایی درباره موضوع نجات کشف رود می گوید: اخیرا با مراکز بهداشت وظیفه مند در حوزه کشف رود جلسه ای داشتیم و به آن ها تکلیف شد که در هر تهدید علیه بهداشت عمومی که علیه کشاورز اعلام جرم می کنید، باید علیه شهردار مشهد و علیه شرکت آب و فاضلاب شهرستان مشهد و علیه شرکت شهرک های صنعتی استان که این فضا را برای برداشت فراهم کردند، نیز اعلام جرم کنید. اگر می خواهیم به خروجی برسیم و این معضل زیست محیطی را از بین ببریم، راهش در حوزه سلبی همین است. در غیر این صورت اعلام جرم علیه کشاورز به تنهایی کفایت نمی کند و دادستانی هم این موضوع را مطالبه گرانه پیگیری می کند. وی خاطرنشان می کند: حداقل فصلی یک مرتبه در شورای حفظ حقوق بیت المال در امور اراضی و منابع طبیعی استان این مسئله مطرح می شود و شورای حفظ حقوق بیت المال آخرین وضعیت انجام وظایف دستگاه ها را رصد و مطالبه کند. اگر این مطالبات نبود مطمئن باشید موضوع تصفیه خانه شهرک چرمشهر را نداشتیم، ارتقای پرکند 2 را نداشتیم، تصفیه خانه طبرسی شمالی شروع به ساخت نمی شد، به علت این که حوزه ساخت تصفیه خانه صرفا برای دستگاه های متولی هزینه است. حتی راهبری تصفیه خانه هزینه های کلان تر و بیشتری را دارد که علی القاعده دستگاه های متولی به سمت دیگری ممکن بود عدول کنند، اما دادستانی آن ها را در این خط مستقیم نگه داشته است. در ادامه هم با همین کیفیت خواهد بود و اگر نیاز باشد دادستانی از ظرفیت مقابله با ترک فعل و دستورالعمل مقابله با ترک‌وظایف مدیران مصوب رئیس محترم قوه قضاییه در سال 1398 استفاده خواهد کرد و در برخی از موارد موضوع از مصادیق تضییع حقوق بیت المال تشخیص داده خواهد شد و بر اساس ماده 598 قانون مجازات اسلامی با افرادی که در این حوزه از طریق عدم ساخت تصفیه خانه موجبات برداشت های غیرمجاز از آبخوان و تبعا تضییع حقوق بیت المال را فراهم می کنند، برخورد قضایی خواهد شد.

پایان امسال؛ مهلت دادستانی به شهرداری برای تکمیل تصفیه خانه سپتاژ

معاون دادستان عمومی و انقلاب مرکز استان در پاسخ به این سوال که چه بازه زمانی را برای شهرداری به منظور فسخ قرارداد با پیمانکار ساخت تصفیه خانه سپتاژ در نظر گرفته اید؟ بیان می کند: نهایتا با فسخ قراردادشان که در حال حاضر در دستور کار است، انتخاب پیمانکار جدید، شروع به کار تصفیه خانه و انجام آن، این مهلت برای آن ها گذاشته شده است که تا پایان سال 1403 تصفیه خانه سپتاژ را وارد مدار بهره برداری کنند . قاضی بهشتی در پاسخ به پرسش خبرنگار خراسان درباره گلایه رئیس سازمان محیط زیست کشور از شهرداری مشهد و این که آیا عدم تکمیل پروژه سپتاژ توسط شهرداری مشهد از نظر شما به عنوان مقام قضایی ترک فعل محسوب می شود یا خیر؟ بیان می کند: مسئله این است که اصل اعتبار از صندوق ملی محیط زیست تخصیص داده شد. در حال حاضردر نحوه پرداخت آن مکاتبات متعددی صورت گرفته است. آقای سلاجقه در سفر قبلی خود و بازدیدی که از تصفیه خانه سپتاژداشتند، در آن جا قول پرداخت اعتبار از صندوق مزبور را دادند. البته قبل از آن باید بگویم که به هیچ عنوان بنا نبوده است که شهرداری انجام تکالیفش مبنی بر ساخت و راهبری تصفیه خانه  را متوقف بر پرداخت اعتبارات دولتی کنند، قرار شد از اعتبارات داخلی نسبت به ساخت تصفیه خانه سپتاژ اقدام کنند. درست یا غلط، شهردار وقت این تعهد را داده است و مدیریت شهری باید خودش را ملزم بداند. وی می افزاید: اگر قرار بود از اعتبارات دولتی باشد که ساخت این تصفیه خانه در ازای پساب به شهرداری واگذار نمی شد و دستگاه های دولتی خودشان از طریق اعتبارات دولتی این کار را می کردند. لذا شهرداری مکلف شد که این کار را از اعتبارات داخلی خودش انجام بدهد. در قبال آن پساب آن به صورت صددرصد در اختیار شهرداری باشد. البته مقرر شد اگر اعتباری به این تصفیه خانه تخصیص داده شد به شهرداری منتقل شود، اما راجع به این که چرا وام صندوق ملی برای ساخت تصفیه خانه مزبور داده نمی شود، یک پروسه اداری و در حال پیگیری است. بانک توسعه که عاملیت صندوق ملی محیط زیست را در استان ما به عهده دارد یک سری مدارکی خواسته است که تکمیل مدارک در حال رفت و برگشت است. مطالبه ما از بانک عامل این است که با نظر مساعد وام مزبور را پرداخت نماید زیرا شهرداری نهادی عمومی است و این وجه صرف مردم خواهد شد و بازپرداخت انجام می شود.

شهرداری معطل اعتبارات دولتی نماند

قاضی بهشتی تاکید می کند: با این حال به معاون خدمات شهری شهرداری مشهد تاکید کردیم که معطل این اعتبارات دولتی نباید باشند. در عین حال تاکید می کنیم با توجه به این که صندوق ملی محیط زیست این اعتبار را تخصیص داده است، شرایط اخذ آن را هم فراهم کنید. پس چه این اعتبارات تخصیص داده شود و چه نشود، چه امکان اخذ آن باشد چه نباشد، ما منتظر ساخت تصفیه خانه بر اساس تعهدی که به دادستانی دادند تا پایان سال 1403 خواهیم بود. قاضی بهشتی تاکید می کند: نمی شود گفت که شهرداری ترک فعلی که عنوان مجرمانه را داشته باشد، در این فرایند مرتکب شده است. تا پایان سال 1403 اگر این اتفاق نیفتد، هم استنکاف از اجرای دستور مقام قضایی محسوب می شود و هم به عنوان ترک فعل برای مدیران متولی پرونده قضایی تشکیل خواهد شد. وی در پاسخ به این سوال که برای شرکت آب و فاضلاب چه مهلتی در نظر گرفته شده است؟ بیان می کند: مهلت اعلامی مدیران شرکت برای تحقق مطالبات دادستانی به دبیرخانه شورای حفظ حقوق بیت المال افق پایان سال 1405 بوده است که متعهد شده اند فاضلاب خام تصفیه نشده جاری در کشف رود نداشته باشند و تمام این ها از طریق تصفیه خانه هایی که احداث می کنند، تبدیل به پساب تصفیه شده شود. وی در پاسخ به این سوال که اگر آب و فاضلاب تا این بازه زمانی به تعهدات خود عمل نکند چه خواهد شد؟ می گوید: علی القاعده همین موضوعی که برای شهرداری گفتیم برای آن ها هم متصور است. وی درباره افتتاح تصفیه خانه چرمشهر و در پاسخ به این سوال که آیا با توجه به افتتاح این تصفیه خانه کار شرکت شهرک های صنعتی در حوزه کشف رود انجام شده است؟ می گوید: این تصفیه خانه در حوزه چرمشهر اگر خروجی تصفیه خانه با تایید محیط زیست مناسب و مطابق با استاندارد باشد، می شود گفت که مسئولیت شرکت شهرک های صنعتی استان در خصوص آلودگی چرمشهر به پایان رسیده است، اما اگر این آلودگی ها کماکان در تصفیه خانه چرمشهر ادامه داشته باشد، محیط زیست بر اساس تکلیف قانونی خودش باید هم واحدهای متخلف و مدیرعامل شرکت شهرک های صنعتی استان را به دادستانی معرفی کند و ظرفیت قانونی برای برخورد قانونی نیز وجود دارد./خراسان