زخم کاری بر تن محیط زیست!

سال گذشته 679 مرکز آلاینده در استان شناسایی و برای 57 مرکز آلاینده پرونده قضایی تشکیل شده است. از ابتدای سال جاری تا مردادماه نیز 48 مرکز آلاینده به مراجع قضایی معرفی شده اند. نکته قابل توجه این است که منابع آلاینده آبی با میزان 76 درصد بیشترین سهم آلایندگی ها را به خود اختصاص داده اند.

شناسایی 679 مرکز آلاینده در استان طی پارسال

صادق زمانی، رئیس اداره پایش و امور آزمایشگاه های اداره کل حفاظت محیط زیست استان در  پاسخ به این سوال که چه میزان واحد آلاینده در استان شناسایی شده است؟ به «خراسان رضوی» می گوید: به استناد آمار و اطلاعاتی که در سامانه محیط زیست کشور ثبت شده، در حال حاضر بالغ بر 12 هزار مرکز تولیدی، صنعتی، خدماتی و... در استان خراسان رضوی در سامانه جامع محیط زیست کشور ثبت شده است که از این تعداد بالغ بر 5 هزار مورد در شهرستان مشهد هستند. وی می افزاید: این آمار برای واحدهای مجازی که فعالیت های مجاز قانونی دارند، ثبت شده است. علاوه بر این ها شمار زیادی واحدهای آلوده غیرمجاز داریم که بیشتر در حاشیه کلان شهر مشهد و رودخانه کشف رود فعال هستند که این موارد به این آمار اضافه می شود، واحدهای آلاینده چون فاقد هویت هستند، هیچ امکان شناسایی آماری دقیقی برای آن ها نیست، اما بخش زیادی از بازدیدها و کنترل ها را در شهر مشهد به خودشان اختصاص می دهند. زمانی تصریح می کند: سال گذشته بالغ بر 7 هزارو 500 نوبت پایش از مراکز مختلف تولیدی، صنعتی و ...از سمت کارشناسان اداره کل و آزمایشگاه های معتمد استان انجام شد که منتج به شناسایی 679 مرکز آلاینده در استان شده است که 51 درصد از این واحدهای آلاینده، واحدهای صنعتی، 16 درصد واحدهای معدنی، 12 درصد واحدهای کشاورزی و 21 درصد واحدهای خدماتی بودند. وی می گوید: یک درصدی از این واحدها هم واحدهایی بودند که به خاطر عدم خوداظهاری در فهرست مراکز آلاینده استان قرار گرفتند. این مسئول در اداره کل محیط زیست استان در پاسخ به این سوال که برای چه تعداد از مراکز آلاینده، پرونده قضایی تشکیل شده است؟ می گوید: سال 1402 برای واحد‌های آلاینده ۵۷ پرونده قضایی و از ابتدای سال 1403 تا مرداد امسال 48 پرونده قضایی تشکیل شده که این آمار در مدت مشابه زمانی در سال گذشته ۳۵ واحد بوده است.

منابع آلاینده آبی بیشترین سهم آلایندگی ها

رئیس اداره پایش و امور آزمایشگاه های اداره کل حفاظت محیط زیست خراسان رضوی  در پاسخ به این سوال که بیشتر آلایندگی ها مربوط به چه زمینه ای بوده است؟ می گوید: بیشترین آلایندگی که در سال گذشته در استان شناسایی کردیم، در حوزه منابع آلاینده آبی بودند که حدود 76 درصد از آلایندگی ها را به خود اختصاص داده بود. همچنین واحدهای آلاینده هوا را داشتیم که از تعداد 679 مرکز شناسایی شده، 155 مرکز حدود 17 درصد بحث آلایندگی هوا  را به خود اختصاص داده بودند و 7 درصد هم آلایندگی مربوط به خاک و پسماند بود. درصد بقیه را هم واحدهایی که از خوداظهاری خودداری کرده بودند، به خود اختصاص داده بودند. زمانی تصریح می کند: یکی از دغدغه های ما حوزه مراکز بهداشتی و درمانی بود. در سال گذشته بالغ بر 680 پایش فقط از مراکز بیمارستانی استان انجام شد. به جز دو بیمارستان که در حال احداث سیستم تصفیه فاضلاب هستند (یکی حدود 85 درصد پیشرفت کار دارد و یکی هم در حال انجام عملیات عمرانی است)،  بقیه بیمارستان های شهر مشهد از حیث مدیریت فاضلاب، فاضلاب شان نظارت و مدیریت می شود.

صدور 2 هزار و 179 اخطاریه زیست محیطی به مراکز آلاینده

وی با اشاره به گستردگی دامنه نظارت ها و محدودیت منابع بیان می کند: بدون توجه به این که واحدی کوچک یا بزرگ است، این را در نظر داریم که اگر با آلودگی مواجه شدیم آن را متوقف کنیم. سال گذشته بالغ بر 2 هزار و 179 فقره اخطاریه زیست محیطی برای مراکز آلاینده صادر شده است. وی در پاسخ به تقاضای خبرنگار خراسان مبنی بر ارائه آمار مقایسه ای برای تشخیص افزایش یا کاهش مراکز آلاینده می گوید: این آمار با میزان پایش ها در ارتباط است.  از سال 1394 به بعد، روند اجرای پایش های زیست محیطی ما حدود 3 هزار و 700 نوبت بود اما در حال حاضر به بیش از 7 هزار و 500 پایش رسیده است؛ یعنی تعداد پایش ها 2 برابر شده است و احتمال شناسایی این مراکز هم قطعا افزایش می یابد. بنابراین رقمی که به عنوان تعداد مراکز آلاینده عرض می کنم که حالت صعودی می گیرد، بدین معنا نیست که شمار این واحدها افزایش یافته اند چرا که شمار زیادی از این واحدها در سال های گذشته به خصوص واحدهای بزرگ، رفع آلایندگی کرده اند. در حال حاضر قسمت اعظم واحدهای آلاینده، واحدهای کوچک و حاشیه ای یا کوره های آجر پزی، مراکز ریخته گری و...هستند. شمار زیادی از واحدهای آلاینده بزرگ ما استانداردسازی را توانسته اند انجام بدهند. وی ادامه می دهد: سال 1398 تعداد 273 واحد آلاینده داشتیم .در حال حاضر در پایان سال 1402 این تعداد 679 مرکز است.  در آن زمان واحدهای خدماتی و معدنی به خاطر قانون امکان درج نداشتند یا اگر واحدی خوداظهاری در پایش را از طریق آزمایشگاه های معتمد اجرا نمی کرد، امکان درج در فهرستی که عرض کردم وجود نداشت. از پایان سال 1400 و ابتدای سال 1401  قانون جدید این اجازه را داد که این دسته از واحدهای خدماتی و معدنی در زمره مراکز آلاینده درج شوند، بنابراین شمار واحدهایی که در این فهرست ها قرار می گیرند، نیز افزایش می یابد.  زمانی تصریح می کند: ما در سال های گذشته شکایات زیادی از مراکز تولید ایزوگام به خصوص در شرق مشهد داشتیم که سیستم مهارآلایندگی هوا نداشتند، درحال حاضر به واسطه همین پایش ها 99 درصد این واحدها دارای سیستم کنترل فیلتراسیون مهار آلاینده های هوا هستند و آن چه ما پیگیری می کنیم گاهی نقص هایی است که در این سیستم ها اتفاق می افتد. /روزنامه خراسان 403100