گندمی/کنفرانس صلح سوئیس به درخواست ولودیمیر زلنسکی و با محوریت جنگ اوکراین، در حالی به پایان رسید که چالشها و حواشی متعددی این نشست را احاطه کرده بود؛ از عدم دعوت از روسیه و غیبت اغلب کشورهای دعوت شده، تا حملات سایبری به شبکههای اینترنتی سوئیس در آستانه برگزاری این کنفرانس.
براساس فهرست کشورهای امضاکننده بیانیه مشترک کنفرانس سوئیس درباره اوکراین، که در سایت الکترونیکی شورای فدرال سوئیس منتشر شده، عراق و اردن بیانیه مذکور را امضا نکردند. با عدم امضای بیانیه مذکور، شمار حامیان این سند از ۹۱ کشور شرکت کننده به ۷۷ کشور رسید.همچنین شمار کشورهایی که در این کنفرانس شرکت ولی از امضای بیانیه خودداری کردند، به ۱۴ کشور رسید.کشورهای برزیل، هند، آفریقای جنوبی، امارات متحده عربی، عربستان سعودی، ارمنستان، بحرین، اندونزی، لیبی، مکزیک و تایلند نیز بیانیه مشترک مذکور را امضا نکردند. بیانیه پایانی کنفرانس سوئیس بر ضرورت رایزنی میان تمام طرف ها برای پایان دادن به درگیری در اوکراین تاکید دارد. وزارت خارجه چین پیشتر ضمن اعلام عدم حضور در این نشست، تأکید کرده بود که هرگونه کنفرانس صلح با هدف پایان دادن به جنگ باید با مشارکت برابر مسکو و کییف و بررسی برنامههای مختلف صلح همراه باشد. زلنسکی نیز در واکنش به آن مدعی شد که چین با شرکت نکردن در این کنفرانس به «آلت دست پوتین» تبدیل شده است. همانطور که اشاره شد، این کنفرانس در حالی برگزار شد که روسیه و چین به این کنفرانس دعوت نشدند و از سوی دیگر، همین دولتهای غربی چند روز پیش در نشست جی 7 که در ایتالیا برگزار شد نیز ادعاهایی یکسویه علیه تهران، پکن و مسکو مطرح و با کییف که یک طرف جنگ است، قراردادهای امنیتی امضا کردند.پیشتر نیز اولاف شولتز، صدراعظم آلمان درخصوص این کنفرانس اعلام کرده بود، هنوز فاصله زیادی با صلح در جنگ اوکراین وجود دارد و در کنفرانس صلح سوئیس راههای رسیدن به صلح دنبال نخواهند شد!آنچه از متن و حاشیه این کنفرانس و مشابه آن مانند نشست تقریباً همزمان گروه هفت (G7) میتوان تشخیص داد، تمایل غرب به رهبری ایالات متحده به دامن زدن به فضای قطبی و جلوگیری از همگرایی برای حل بحرانهای جهانی است که با واکنش کشورهای خارج از بلوکبندی مطلوب غرب مواجه شد. از همین رو، غیبت اکثر کشورهای دعوت شده به این کنفرانس را باید تحریم یکجانبهگرایی آمریکا و اتحادیه اروپا دانست.
تحریمکنندگان در مقابل قطبیسازی غرب
نکته قابل توجه در این نشست، حضور فقط 78 کشور از فهرست 160 کشور دعوتشده به سوئیس بود؛ برخی کشورها مانند روسیه همان طور که اشاره شد، اساساً به این کنفرانس دعوت نشدند و حدود 90 کشور نیز در این نشست غایب هستند و بنا به برخی گزارشها، فهرست انصرافدهندگان همچنان در معرض افزایش قرار دارد.عربستان سعودی هم که میزبان نشست مشابهی در سال ۲۰۲۳ بود، از شرکت در این کنفرانس خودداری کرده بود.ولادیمیر پوتین، رئیسجمهور روسیه درباره عدم دعوت از کشورش تأکید کرد، مسکو به حضور در جایی که از آن استقبال نمیکنند، اصراری ندارد. به گفته سرگئی لاوروف، وزیر خارجه روسیه «این کنفرانس به هیچجا نخواهد رسید و روسیه از جانب غرب تمایلی برای بازی عادلانه نمیبیند.» دیمیتری پسکوف، سخنگوی کرملین درباره این کنفرانس گفته بود: کشورها نمیخواهند در رویدادی بیهدف شرکت کنند؛ این فقط کاری مضحک و اتلاف وقت است.پیش از برگزاری این کنفرانس یک روزنامه سوئیسی در گزارشی نوشته بود: «در سمت کشورهای نیمکره جنوبی، سنگاپور و آرژانتین و چند کشور آفریقایی حضور خواهند داشت. این تعداد، بسیار کم است، خصوصاً از این جهت که پیشتر سخنگوی دولت چین اعلام کرده بود: «پکن همواره بر این واقعیت تأکید داشته است که کنفرانس بینالمللی صلح باید هم توسط روسیه و هم اوکراین به رسمیت شناخته شود؛ در غیر این صورت بهسختی قادر خواهد بود نقش مهمی در تحقق صلح ایفا کند.» فقدان حضور چین، آب سردی روی سر برگزارکنندگان این کنفرانس بود که امیدوار بودند حضور این غول آسیایی، غیبت روسیه را جبران کند.» این گزارش که به طور تلویحی اذعان دارد، چنین نشستهایی بیشتر با هدف جلب حمایت از اوکراین برای ادامه جنگ برگزار شده است تا احیای صلح، میافزاید: «این بیشتر اوکراین است که نیروهایش خسته شدهاند و کمکم از بین میروند و آتشبس را ضروری میبینند.»
دیدگاه ها