هزار راه نرفته در هوش مصنوعی

رهبر معظم انقلاب که آبان ماه 1400 بر ضرورت های توسعه هوش مصنوعی تاکید کرده و گفته بودند، «باید کاری کنیم که ما در دنیا حداقل در بین ده کشور اول در مورد هوش مصنوعی قرار بگیریم» روز گذشته مجدد درباره هوش مصنوعی سخن گفتند و از دولت جدید خواستند این هوش را به طور ویژه در دستور کار خود قرار دهد. رهبر انقلاب در بحث فضای مجازی، بار دیگر مسئله مهم هوش مصنوعی و شتاب عجیب و حیرت‌آور این فناوری در دنیا را مورد توجه قرار دادند و گفتند: «اکنون دستگاه های نظامی و غیرنظامی ما در حال بهره‌برداری از این فناوری هستند اما این استفاده نباید ما را فریب دهد، زیرا صرف بهره‌برداری امتیاز نیست، بلکه باید بر لایه‌های عمیق و متنوع این فناوری مسلط شد.»ایشان عقب ماندن از تسلط بر لایه‌های عمیق هوش مصنوعی را موجب ایجاد یک محدوده انحصاری دیگر مانند انرژی اتمی به‌دست کشورهای مسلط بر این فناوری دانستند و افزودند: «فرصت‌طلبان و قدرت‌طلبان دنیا در آینده یک آژانس هوش مصنوعی ایجاد می‌کنند و اجازه ورود کشورهای دیگر به برخی بخش‌ها و لایه‌های آن را نخواهند داد.»
جایگاه جهانی هوش مصنوعی ایران
برای تحلیل شرایط کنونی هوش مصنوعی ایران ناظر بر بیانات و مطالبات رهبر انقلاب درباره هوش مصنوعی، خوب است ابتدا بر وضعیت موجود ایران در جهان نظری بیفکنیم. در این باره و در جست و جوی آمار و گفته های رسمی، این سخن معاون سابق علمی رئیس جمهور جلب توجه می کند:  «کشور در حوزه هوش مصنوعی از نظر علمی جایگاه خوبی دارد و در منطقه، در این حوزه در رتبه دوم قرار دارد اما از بعد کاربرد در دنیا، در رتبه 77 به‌بعد قرار داریم و این یعنی نتوانستیم به‌خوبی زنجیره تبدیل علم به فناوری و فناوری به نوآوری را تکمیل کنیم. از طرفی رتبه دوم منطقه در بعد علمی نشان‌دهنده آن است که کشور در این حوزه قابلیت بالایی دارد.»حوزه هوش مصنوعی، زیرمجموعه وسیعی دارد که طبق گزارش تیرماه 1403 خبرگزاری مهر دراین باره، رتبه ایران در فناوری شبکه‌های عصبی رتبه ششم جهانی، در فناوری‌های هوش مصنوعی ۱۶ رایانش بصری و پردازش زبان طبیعی ۲۵، یادگیری ماشینی ۱۷، فناوری روباتیک ۲۷ و فناوری سیستم‌های چند عاملی ۱۲ است.
 پیشرو در میان کشورهای اسلامی
همچنین خبرگزاری دولت 17 تیر گذشته در گزارشی نوشت: ایران از جهت تولیدات علمی بین پنج کشور عربستان، ترکیه، مالزی، پاکستان و مصر در دو شاخه‌ شبکه‌های عصبی و سیستم‌های چند عاملی رتبه نخست را دارد و در موضوع اول با ۹۵۰ مدرک در سال ۲۰۱۴ و ارتقای آن به ۲ هزار و ۲۰۷ مدرک در ۲۰۲۳ موفق شد سیر صعودی را بین کشورهای پیشرو اسلامی تداوم بخشد.
از همسایگان دارای وزارت هوش مصنوعی عقبیم؟
ما به همت دانشمندان جوانمان در حوزه تولید علم هوش مصنوعی چندان موقعیت بدی نداریم اما در تجاری سازی آن همچنان عقب مانده ایم و بنابر گفته معاون سابق علمی، در جایگاه 77 جهان قرار داریم. البته ما در ایجاد سازمان ملی هوش مصنوعی هم کمی تاخیر داشتیم و در شرایطی که ماه قبل این سازمان رسما افتتاح شد، همسایه خلیج فارسی ایران، یعنی امارات در سال 2018 وزارت هوش مصنوعی خود را راه اندازی کرد. اماراتی ها همچنین در همین سال نخستین دانشگاه هوش مصنوعی را تاسیس کردند که  این دانشگاه برای فارغ التحصیلان دوره کارشناسی در سه رشته تخصصی یادگیری ماشین، دید رایانه‌ای و پردازش زبان طبیعی دوره‌های کارشناسی ارشد(دو ساله) و دکتری(چهار ساله) برگزار می کند. آن‌طور که اکوایران گزارش داده، امارات قصد دارد تا سال 2031، به رهبر جهانی هوش مصنوعی تبدیل شود و طی یک دهه پیش رو، سهم اقتصاد دیجیتالش از تولید ناخالص را از 11.7 درصد فعلی به بیش از 20 درصد برساند. قطری‌ها هم که از سال 2019 مرکز هوش مصنوعی را در کشورشان افتتاح کرده‌اند، برای تحقق اهدافی همچون اشتغال‌زایی و ثروت‌آفرینی، برای تربیت نیروی انسانی مورد نیاز این صنعت نیز به طور ویژه کار کرده و روی دو گروه اصلی تمرکز داشته‌اند: «دانش آموزان داخلی» و «استعدادهای خارجی.»خراسان