تولید زیر ضرب خاموشی ها و تغییر دولت

گزارش اخیر مرکز پژوهش های مجلس نشان می دهد که تولید و فروش شرکت های صنعتی بورسی نسبت به ماه قبل و ماه مشابه سال قبل، با کاهش روبه رو شده است. همچنین در 4 ماهه امسال چنین روندی وجود داشته که در سال های اخیر کم سابقه است این داده ها هم سو با گزارش های دیگر نظیر شاخص مدیران خرید است که نشان می دهد در خرداد و تیر امسال، عملکرد بنگاه های اقتصادی با افت روبه رو شده و در این میان قطعی برق صنایع نقش ویژه ای ایفا کرده است.به گزارش خراسان، نتایج تازه ترین پایش بخش حقیقی اقتصاد ایران که توسط مرکز پژوهش های مجلس منتشر شده، نشان می دهد که در تیرماه امسال، شاخص تولید و فروش شرکت های صنعتی بورسی نسبت به ماه قبل به ترتیب 8 و 9.8 درصد و نسبت به ماه مشابه سال قبل، به ترتیب 3.5 و 5.4 درصد افت داشته است. این آمارها از آن جایی اهمیت دارند که در محاسبات آن از اطلاعات ماهانه 322 شرکت بورسی استفاده شده و این شرکت ها بخش قابل توجهی از تولید صنعتی در کشور (تا بیش از 50 درصد) را به خود اختصاص داده اند.

قرمزپوشی کم سابقه تولید و فروش صنایع بورسی در 4 ماهه 1402
اما شاید مهم تر از آمارهای تیرماه، آمارهای تولید و فروش صنایع بورسی در 4 ماهه نخست امسال نسبت به 4 ماهه سال قبل باشد. بر این اساس و در کل صنعت، رشد چهار ماهه تولید و فروش صنایع بورسی به ترتیب منفی 0.4 و منفی 2 درصد بوده است. رویدادی کم سابقه که علامت خطر را برای سیاست گذاران صنعت و اقتصاد کشور به صدا درمی آورد.
نگاهی به سه رشته صنعت عمده بورسی نشان می دهد که صنعت خودرو و قطعات در 4 ماهه امسال با کاهش 13.2 درصدی تولید و 16.5 درصدی فروش، یک عقبگرد قابل تامل را شاهد بوده است. این صنعت هم اینک با چالش هایی که شاید عمده آن را بتوان به نحوه قیمت گذاری خودرو مرتبط دانست، دست و پنجه نرم می کند. پس از صنعت خودرو، صنایع فلزات پایه قرار دارند که رشد تولید آن ها در 4 ماهه امسال نسبت به سال گذشته منفی 1.9 درصد و رشد فروش آن ها نیز منفی 2.4 درصد بوده است. صنایع شیمیایی (به جز دارو) به عنوان دیگر رشته صنعت عمده بورسی نیز اگر چه برخلاف دو رشته صنعتی عمده ذکر شده، رشد ماهانه و نقطه ای مثبتی را در تیرماه سال جاری به ثبت رسانده، اما کارنامه 4 ماهه آن نیز قرمز بوده و رشد منفی 0.5 درصدی تولید و منفی 1.6 درصدی فروش داشته است.

زخم خاموشی های برق بر چهره صنایع
در ماه های اخیر، فعالان صنعتی بارها از تاثیر منفی خاموشی های برق بر تولیدشان انتقاد و گلایه کرده اند. با این حساب می توان گفت یکی از دلایل کاهش تولید و فروش صنایع، همین عامل بوده، موضوعی که در گزارش های اخیر اتاق بازرگانی ایران از روند شاخص مدیران خرید (شامخ) نیز اشاره شده است.
بر این اساس، اعلام شده که قطعی برق گسترده در کسب‌وکارها (در کنار عوامل دیگری نظیر عدم تخصیص ارز و کمبود منابع مالی بسیاری از شرکت‌ها) باعث تداوم کاهش تولید در تیرماه شده است. گزارش های میدانی دیگر نیز این را تایید می کنند و نشان می دهند که قطعی برق در برخی مناطق کشور نسبت به سال گذشته تا سه برابر افزایش یافته است. به عنوان مثال در استان خراسان رضوی، این رقم از 12 ساعت در هفته در سال 1402 به 36 ساعت رسیده است.
با این اوصاف اتاق بازرگانی در گزارش شامخ خود بیان کرده که شامخ بخش صنعت در تیر امسال معادل 45.1 برآورد شده که بیانگر بدتر شدن وضعیت کل بخش صنعت، آن هم برای دومین ماه پیاپی است. همچنین شامخ بخش صنعت در تیرماه، به کمترین میزان سه سال اخیر! کاهش یافته و کل صنایع مورد بررسی در این شاخص با زمینه روند شامخ روبه رو شده اند.

تاثیر تغییر دولت بر فضای بنگاه ها
جدای از موضوع قطعی های برق نباید از تاثیرات تغییر دولت بر فضای ابهام در کسب و کارها چشم پوشی کرد. تغییر دولت می تواند از مسیر تغییر سیاست های صنعتی، سیاست های پولی و مالی، بر بنگاه های اقتصادی تاثیر داشته باشد. به طور مشخص، سیاست های مربوط به نرخ سود بانکی، تک نرخی یا چند نرخی کردن ارز، سیاست های ناظر به نرخ گذاری های مرتبط با صنایع بورسی و ... از جمله مواردی است که موجب می شود بنگاه های اقتصادی با عصای احتیاط در شرایط تغییر دولت راه بروند./روزنامه خراسان