نتایج انتخابات چه زمانی اعلام می‌شود؟

هادی طحان نظیف، سخنگوی شورای نگهبان صبح پنجشنبه ۷ تیر ۱۴۰۳ در آستانه برگزاری انتخابات چهاردهمین دوره ریاست جمهوری در نشستی خبری که با حضور نمایندگان رسانه‌های داخلی و خارجی در تالار قلم مرکز همایش‌های بین‌المللی کتابخانه ملی برگزار شد، گرامیداشت یاد و خاطره رئیس جمهور شهید و همراهان او گفت: قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران یک قانون مترقی است که در اصل ۱۳۱ این قانون برای شرایط فقدان رئیس جمهور پیش‌بینی‌های لازم صورت گرفته است؛ اینکه در چنین شرایطی اداره کشور و اداره قوه مجریه چگونه باشد و ظرف مدت حداکثر ۵۰ روز رئیس جمهور جدید انتخاب شد.

وی با اشاره به برگزاری انتخابات چهاردهمین دوره ریاست جمهوری در روز ۸ تیر، اظهار کرد: مراجعه به آرای ملت یعنی خواست و اراده مردم و در نظام سیاسی ما خواست و اراده مردم مهم و اثرگذار است؛ از روزی که خبر از شهادت رئیس جمهور اعلام شد جلسات هماهنگی برای برگزاری انتخابات ریاست جمهوری برگزار شد و زمان برگزاری انتخابات تعیین و جدول زمانبندی انتخابات نیز تدوین شد. تمام روندهای انتخابات بر اساس جدول زمانبندی و طی کمتر از ۴۰ روز انجام شد که این امر در بین نظام‌های سیاسی کم نظیر است.

سخنگوی شورای نگهبان عنوان کرد: ۸۰ نفر داوطلب برای انتخابات ریاست جمهوری ثبت نام کردند و پرونده این افراد به صورت کامل بررسی شد و در نهایت ۶ نفر از آنها که دارای ویژگی‌های مندرج در اصل ۱۱۵ قانون اساسی بودند معرفی شدند. ان‌شاءالله انتخابات چهاردهمین دوره ریاست جمهوری فردا در حدود ۵۹ هزار شعبه اخذ رای در سراسر کشور و در بیش از ۹۵ کشور برگزار خواهد شد و وزارت کشور شورای نگهبان و سایر دست‌اندرکاران انتخابات آماده برگزاری و نظارت بر این رویداد مهم و بزرگ سیاسی هستند.

طحان نظیف با بیان اینکه ناظران شورای نگهبان در همه شعبه اخذ رای حضور خواهند داشت، افزود: همچنین نمایندگان نامزدها در شعب اخذ رای وزارت کشور و ستاد مرکزی نظارت بر انتخابات حضور دارند. در کنار این‌ها نیز مردم نیز می‌توانند در صورت هر تخلفی گزارشات خود را برای ما ارسال کنند.

وی با تأکید بر اینکه شورای نگهبان آرای مردم را حق‌الناس و خود را پاسدار آرای مردم می‌داند، اظهار کرد: در این دوره از انتخابات ریاست جمهوری همچون سایر دوره‌ها جریانات سیاسی مختلف حضور دارند و افرادی که نامزد هستند طیف وسیعی از سلایق جامعه و جریانات سیاسی را نمایندگی می‌کنند؛ بر همین اساس یک رقابت جدی را در این روزها شاهد هستیم. در روزهای اخیر شاهد رقابت جدی میان نامزدهای انتخابات بودیم و امیدوارم فردا نیز شاهد حضور پررنگ مردم پای صندوق‌های اخذ رای باشیم و انتخابات خوبی را داشته باشیم.

سخنگوی شورای نگهبان در ادامه در پاسخ به پرسشی درباره فرایند نظارت بر شعب اخذ رای خارج از کشور گفت: ناظران انتخاباتی در تمام شعب اخذ رای چه در داخل کشور و چه در بیرون از کشور حضور خواهند داشت و بر فرایندهای طبق قانون نظارت خواهند کرد؛ اخذ رای چه در داخل و چه در خارج از کشور در یک روز انجام می‌شود و مدت زمان آن برابر قانون ۱۰ ساعت است که در صورت ضرورت طبق ضوابط قانونی قابل تمدید است. درباره سایر مسائل نیز باید بگویم که تفاوتی میان شعب داخل و خارج از کشور وجود ندارد و سازوکارهای قانونی اعمال خواهد شد؛ همانطور که در داخل کشور هیئت‌های اجرایی و نظارت داریم در خارج از کشور نیز این هیئت‌ها فعالیت می‌کنند و از عموم مردم و معتمدین در آنها استفاده می‌شود؛ همچنین تعرفه‌ها ارسال شده و هیچ نگرانی در این زمینه وجود ندارد.

طحان نظیف همچنین در پاسخ به پرسشی درباره شیوه نظارت شورای نگهبان بر شعب سیار عنوان کرد: ناظران انتخابات در تمام شعب اخذ رای حضور دارند و به طور متوسط در هر شعبه ۳ الی ۴ ناظر را داریم که بر فرآیند انتخابات در آن شعبه نظارت می‌کند؛ این فرایند در شعب ثابت و سیار به یک شکل خواهد بود و بر فرآیند اخذ رای نظارت کاملی وجود خواهد داشت. در کنار نظارت ناظران شورای نگهبان و همچنین نمایندگان نامزدها، سامانه مردم ناظر نیز قابل استفاده و در دسترس عموم است. بنابراین هیچ نگرانی نسبت به نظارت بر شعب ثابت یا سیار اخذ رای وجود نخواهد داشت.

وی در ادامه در پاسخ به پرسشی درباره میزان مشارکت احتمالی اظهار کرد : از ابتدای پیروزی انقلاب اسلامی تاکنون به طور میانگین هر سالی که انتخابات در کشور برگزار شده است و انتخابات پیش رو چهل و دومین انتخابات در نظام جمهوری اسلامی ایران است که عدد قابل توجهی است؛ اینکه در این زمان اندک و کمتر از ۴۰ روز بعد از شهادت رئیس جمهور انتخابات در حال برگزاری است نشانگر این است که در این نظام سیاسی اراده و خواست مردم جایگاه بسیار بالایی دارد؛ در این زمان کم تمام تغییرات برای حضور مردم فراهم شده است بنابراین مردم ان‌شاءالله حضور پیدا می‌کنند و از حق تعیین سرنوشت خود استفاده می‌کنند. چه وزارت کشور به عنوان مجری و چه شورای نگهبان به عنوان ناظر انتخابات تمام تمهیدات برای حضور پرشور مردم را فراهم کردیم و از شواهد و قرائن معلوم است که رقابت‌ها کاملاً جدیست؛ ان‌شاءالله فردا شاهد مشارکت خوب مردم باشید و روز شنبه رسانه‌ها خبر این مشارکت را به دنیا مخابره کنند.

سخنگوی شورای نگهبان ادامه داد: انتخابات در شرایطی در حال برگزاری است که کمتر از ۴۰ روز از فقدان رئیس جمهور شهید کشورمان می‌گذرد؛ در کمتر نظام سیاسی شاهد هستیم که برای انتخاب مجدد رئیس جمهور به سرعت به سراغ آرای مردم مراجعه شود و خللی نیز در امور کشور به وجود نیاید. همچنین در این مدت آغاز به کار مجلس خبرگان رهبری و مجلس شورای اسلامی را نیز داشتیم و ان‌شاءالله در انتخابات پیش رو مانند ادوار گذشته شاهد حضور جریان‌ها و گروه‌های سیاسی و مردم هستیم.

طحان نظیف در پاسخ به پرسش درباره علت مخالفت شورای نگهبان برای برگزاری انتخابات الکترونیک در روز ۸ تیر گفت: فرایند برگزاری انتخابات دارای ۲۵ مرحله است که بخش عمده‌ای از آنها در حال حاضر به صورت الکترونیکی در حال انجام است؛ درباره موضوع اخذ و شمارش آرا به صورت الکترونیک در انتخابات مجلس شورای اسلامی در مرحله اول در چهار حوزه و در مرحله دوم در ۸ حوزه این شیوه را استفاده کردیم که رضایت بخش بود اما با توجه به زمان اندکی که برای برگزاری انتخابات چهاردهمین دوره ریاست جمهوری داشتیم فرصت اندکی برای بررسی شرایط و طراحی نرم‌افزارها و سخت‌افزارهای متناسب با انتخابات فراهم نبود؛ ان‌شاءالله در انتخابات‌های آینده بتوانیم از این شیوه استفاده کنیم.

وی همچنین در پاسخ به پرسشی درباره انصراف نامزدهای انتخاباتی و اینکه آیا امکان اتخاذ تدابیری از سوی شورای نگهبان جهت جلوگیری از این موضوع وجود دارد؟ عنوان کرد: شورای نگهبان از نیات و انگیزه‌های درونی افراد اطلاع ندارد؛ در قانون انتخابات ریاست جمهوری نیز چنین چیزی پیش بینی نشده که از ثبت نام چنین افرادی جلوگیری شود چرا که تشخیص چنین موضوعی نیز امکان‌پذیر نیست و به نیات افراد برمی‌گردد. در ادوار مختلف شاهد بودیم که جریانات سیاسی مختلف پس از اعلام نتایج بررسی صلاحیت‌ها افراد وارد رقابت‌های انتخاباتی شدند و بعد از گذشت مدت زمانی از تبلیغات یک یا چند کاندیدا به دلایل مختلف از جمله مواجهه با عدم اقبال عمومی یا ائتلاف با سایر کاندیداها انصراف داده‌اند.

عضو حقوقدان و سخنگوی شورای نگهبان در پاسخ به پرسشی درباره تمهیدات اتخاذ شده برای برگزاری انتخابات در خارج از کشور اظهار کرد: مجری انتخابات وزارت کشور است و درباره خارج از کشور برابر قانون هماهنگی‌های لازم باید از سوی وزارت امور خارجه انجام شود؛ دز شعب اخذ رای خارج از کشور با تمهیدات این وزارتخانه برگزار می‌شود و من اطلاع دارم که این هماهنگی‌ها انجام شده است. هیئت نظارت بر انتخابات نیز در این خصوص تشکیل و تمهیدات لازم انجام شده و ارسال تعرفه‌ها و همه چیز آماده است تا ایرانیان خارج از کشور بتوانند از حق تعیین سرنوشت استفاده کنند.

طحان نظیف در پاسخ به پرسش دیگری مبنی بر اینکه در صورت دو مرحله‌ای شدن انتخابات پیش رو، آیا امکان اخذ رای در مرحله دوم انتخابات به صورت الکترونیکی وجود دارد تاکید کرد: با توجه به کمبود زمانی که عملاً با آن مواجه هستیم در صورتی که انتخابات به دور دوم کشیده شود نیز تصورم بر این است انتخابات به شیوه دستی برگزار خواهد شد؛ ان‌شاءالله برای ادوار بعدی و انتخابات‌های بعد تدابیر لازم اتخاذ خواهد شد تا از شیوه الکترونیک در انتخابات‌های ریاست جمهوری استفاده کنیم.

وی در پاسخ به پرسشی درباره تمهیدات اندیشیده شده برای اخذ رای حجاج عنوان کرد: هماهنگی‌های لازم برای برگزاری انتخابات در بیش از ۹۵ کشور انجام شده است؛ در معدودی از کشورها موافقت لازم هنوز صورت نگرفته و مسئولان اجرایی انتخابات و وزارت امور خارجه در حال رایزنی و هماهنگی با مقامات دولت عربستان سعودی برای اخذ رای از حجاج هستند؛ این موضوع برای ما اهمیت دارد و امید است که دولت این کشور با توجه به رویکردهای جدیدی که در پیش گرفته شده همکاری لازم را داشته باشد. همچنین کشوری مانند کانادا مخالفت خود را با برگزاری انتخابات اعلام کرده و ما متاسف هستیم که ایرانیانی که علاقمند به مشارکت در انتخابات دارند به دلیل سیاست‌های برخی کشورها از مشارکت در انتخابات و تعیین سرنوشت خود محروم شدند.

طحان نظیف همچنین در پاسخ به پرسشی درباره انصراف نامزدهای انتخاباتی و اینکه آیا امکان اتخاذ تدابیری از سوی شورای نگهبان جهت جلوگیری از این موضوع وجود دارد؟ عنوان کرد: شورای نگهبان از نیات و انگیزه‌های درونی افراد اطلاع ندارد؛ در قانون انتخابات ریاست جمهوری نیز چنین چیزی پیش بینی نشده که از ثبت نام چنین افرادی جلوگیری شود چرا که تشخیص چنین موضوعی نیز امکان‌پذیر نیست و به نیات افراد برمی‌گردد. در ادوار مختلف شاهد بودیم که جریانات سیاسی مختلف پس از اعلام نتایج بررسی صلاحیت‌ها افراد وارد رقابت‌های انتخاباتی شدند و بعد از گذشت مدت زمانی از تبلیغات یک یا چند کاندیدا به دلایل مختلف از جمله مواجهه با عدم اقبال عمومی یا ائتلاف با سایر کاندیداها انصراف داده‌اند.

عضو حقوقدان و سخنگوی شورای نگهبان در پاسخ به پرسشی درباره تمهیدات اتخاذ شده برای برگزاری انتخابات در خارج از کشور اظهار کرد: مجری انتخابات وزارت کشور است و درباره خارج از کشور برابر قانون هماهنگی‌های لازم باید از سوی وزارت امور خارجه انجام شود؛ دز شعب اخذ رای خارج از کشور با تمهیدات این وزارتخانه برگزار می‌شود و من اطلاع دارم که این هماهنگی‌ها انجام شده است. هیئت نظارت بر انتخابات نیز در این خصوص تشکیل و تمهیدات لازم انجام شده و ارسال تعرفه‌ها و همه چیز آماده است تا ایرانیان خارج از کشور بتوانند از حق تعیین سرنوشت استفاده کنند.

طهان نظیف در پاسخ به پرسش دیگری مبنی بر اینکه در صورت دو مرحله‌ای شدن انتخابات پیش رو، آیا امکان اخذ رای در مرحله دوم انتخابات به صورت الکترونیکی وجود دارد تاکید کرد: با توجه به کمبود زمانی که عملاً با آن مواجه هستیم در صورتی که انتخابات به دور دوم کشیده شود نیز تصورم بر این است انتخابات به شیوه دستی برگزار خواهد شد؛ انشالله برای ادوار بعدی و انتخابات‌های بعد تدابیر لازم اتخاذ خواهد شد تا از شیوه الکترونیک در انتخابات‌های ریاست جمهوری استفاده کنیم.

سخنگوی شورای نگهبان در پاسخ به پرسشی درباره سازوکار شورای نگهبان برای صیانت از رای مردم در انتخابات تاکید کرد: عوامل اجرایی و نظارتی انتخابات در کشور ما از اقشار مختلف مردم هستند و بدون چشم داشتی در روز انتخابات هم در اجرا و هم در انتخابات نظارت می‌کنند؛ بنابراین با این ترکیب هیچ شبهه و نگرانی در خصوص اجرا و نظارت بر انتخابات نداریم. در کنار عوامل اجرایی و نظارتی نمایندگان نامزدها در شعب اخذ رای نیز حضور دارند و ما این تقاضا را از آنها داریم که تا انتهای فرایند در آن شعار حضور داشته باشند و از نزدیک این فرایند را به صورت دقیق باید شفاف نظاره‌گر باشد. همچنین نمایندگان نامزدها در وزارت کشور شورای نگهبان و ستاد مرکزی نظارت بر انتخابات می‌تواند حضور داشته باشد و ما در جلسه‌ای که چند روز قبل با نمایندگان هر ۶ نامزد داشتیم به آنها این موضوع را اعلام کردیم.

طحان نظیف در پاسخ به پرسش دیگری درباره ابراز نگرانی یک نماینده یکی از نامزدها در خصوص ممهور نشدن شناسنامه افرادی که رای می‌دهند یا أخذ رای با انواع مدارک، گفت: در کشور ما هر انتخاباتی قانون خاص خود را دارد؛ در انتخابات مجلس ۵ مدرک شناسنامه کارت ملی گذرنامه گواهینامه و کارت پایان خدمت برای عمل است در حالی که در انتخابات ریاست جمهوری فقط دو مدرک در قانون برای احراز هویت به رسمیت شناخته می‌شود و آن نیز شناسنامه و کارت ملی است؛ البته در خارج از کشور امکان رای دادن با گذرنامه نیز وجود دارد و این موضوع در قانون پیش‌بینی شده است. درباره ابراز نگرانی در خصوص ممهور نشدن شناسنامه نیز احتمالاً این دقت را نداشتند که در کارت ملی جایی برای مهر زدن وجود ندارد و اتفاقاً در انتخابات اخیر بیش از ۸۵ درصد از کسانی که رای دادند با کارت ملی مراجعه کردند و این موضوع مورد استقبال قرار گرفته است.

وی در ادامه در پاسخ به پرسشی معنی بر اینکه آیا نهادهای بین‌المللی در زمینه نظارت بر انتخابات ایران نقشی ایفا می‌کنند؟ گفت: مدل نظارت انتخابات در کشورمان مدلی مردمی است و برای تک تک ناظران آرای مردم مهم و حق الناس محسوب می‌شود و تعداد فراوان ناظران و عوامل نظارتی ناشی از این است که همه صیانت از آرا را در دستور کار خود دارند. تجارب خوبی در این خصوص داریم و حاضریم تجارب خود را در اختیار کشورهای دیگر قرار دهیم. مدل نظارت بر انتخابات جمهوری اسلامی ایران مدل جمع سپاری است.

سخنگوی شورای نگهبان درباره زمان اعلام نتایج انتخابات ۸ تیر اظهار کرد: به محض اتمام فرایند رای گیری آغاز شمارش آرا را خواهیم داشت و معمولاً کار شمارش آرا در انتخابات ریاست جمهوری سریع‌تر از انتخابات‌های دیگر صورت می‌گیرد؛ بنابراین هر زمان که شمارش آرای هر شعبه اخذ رای به پایان برسد، جمع‌بندی صورت می‌گیرد و به محض تجمیع آرا، نتایج اعلام خواهد شد.