نشست خبری رئیس‌جمهور خوب بود یا بد؟

روزنامه‌نگاران معمولاً نشست‌های خبری رئیسان‌جمهور را با این پرسش به چالش می‌کشند که آیا نشست خبری خوبی بود یا نه. در این نوشته به این پرسش پاسخ می‌دهم.

می‌دانم که روزنامه‌نگاران حرفه‌ای از این‌گونه نشست‌ها راضی نیستند. نه پرسش‌ها چنگی به دل زد، نه پاسخ‌ها. از نظر ژورنالیستی پایان این نشست چیزی به داشته‌های خبری و تحلیلی یک روزنامه‌نگار اضافه نکرد. حتی اگر به خود من می‌گفتند پزشکیان به این سؤالات چه جوابی می‌دهد، با شناختی که در این مدت از او پیدا کرده‌ام، بیشتر پرسش‌ها را دقیقاً همین‌گونه جواب می‌دادم، با برخی جزئیات! اما از جهت عمومی و تجربه نشست‌های خبری احمدی‌نژاد و روحانی به‌نظرم خوب بود.

پزشکیان به‌گونه‌ای با همگان حرف می‌زند که کسی نمی‌تواند بگوید او با ما دعوا دارد، برخلاف آن دو رئیس‌جمهور اسبق! این ویژگی چیز کمی نیست و به او در ادامه کمک خواهد کرد. پزشکیان دنبال جواب‌های شاذ یا جلب‌توجه و تحریک و جریان‌سازی کاذب و خبرسازی برای خارجی‌ها هم نبود. باز برخلاف آن دو. می‌توان گفت به پرسش‌های معدودی که خوب بود، پاسخ کافی یا روشن نداد. اما وجه خوب این پاسخ‌ها این بود که می‌توانست وعده بیخود بدهد که نداد. مثلاً درباره گرانی‌ها که چند پرسش وجود داشت، نگفت آنچنان رونقی ایجاد می‌کنم که بیا و ببین! حتی درباره ناترازی‌ها گفت حل آن‌ها شق‌القمر می‌خواهد. معاون اول او هم ساعتی قبل از نشست رئیس‌جمهور گفته بود ناترازی گاز در زمستان و برق در تابستان آینده باقی می‌ماند و از دلسوزان کمک خواسته بود. می‌توانند هر دو بعداً بگویند دلسوزان کمک نکردند! اما این به‌هرحال بهتر از وعده پوچ و نشدنی است. البته رئیس‌جمهور وقتی صحبت از پرداخت پول گندم‌کاران و پرستاران کرد، گفت این‌ها را به میراث برده‌ایم، اما معاون‌اول او چند روز پیش گفته بود «بنا نداریم با بدگویی و نفی دولت قبل ضعف‌های‌مان را بپوشانیم» و حالا به‌نظر می‌رسد رئیس‌جمهور که به‌راحتی از صندوق توسعه پول گرفته و کاری را حل کرده است، نیازی نبود که به نفی دولت قبل بپردازد. پس از تحلیف مرحوم رئیسی خطاب به او هم نوشتم که مردم تحمل انداختن مشکلات به گردن گذشته را ندارند و شما این کار را نکنید. بهتر است دولت چهاردهم نیز گذشته را رها کند. 

در این نشست خبری چند پرسش چیپ و با عرض معذرت سخیف هم مطرح شد، مثل «آیا حاضرید با رئیس‌جمهور امریکا دیدار کنید؟» یا آن نمایش غیرلازم و قطعاً دروغ که از کوچه‌پس‌کوچه‌ها آمدم تا کسی مرا نگیرد! واکنش رئیس‌جمهور به این پرسش‌ها هم نه خوب بود و نه بد. 

یک نقطه ضعف مشهود، مجری‌گری نشست بود. هرچند الیاس حضرتی با برخی انتصاب‌های نامیمون موجب واکنش دفتر رئیس‌جمهور شد تا از این پس هر انتصابی را با دفتر هماهنگ کند، اما انتخاب یک مجری ناوارد فقط به این دلیل که حضرتی و شرکای او بخواهند پیامی را منتقل کنند، ضربه‌زدن به کلاس نشست‌های خبری رئیس‌جمهور است. این بازی‌ها به درد صفحات لایی روزنامه اعتماد می‌خورد نه یک امر ملی. به‌ویژه آنکه مجری چندبار تذکر وقت به رئیس‌جمهور داد که بی‌احترامی، غلط و نشانه توهم بود.

این نشست، اما یک گرانیگاه اساسی داشت و اینکه رئیس‌جمهور گفت «برخی به من اعتراض می‌کردند که چرا گفتید مردم پای صندوق‌های رأی بیایند؟!» خب من جای هرکدام از خبرنگاران بودم می‌پرسیدم این‌ها چه کسانی بودند و آیا هنوز در کنار شما هستند؟! چنین آدم‌هایی بسیار خطرناک بوده‌اند و هستند. ولی حیف که آنجا نبودم و قرعه به نام خبرنگار جوان هم نیفتاد. ولی، چون گفته شد که رئیس‌جمهور به تمامی پرسش‌هایی که نوبت نیافتند پاسخ اختصاصی خواهد داد، پرسش‌ها را اینجا می‌آورم. 

ما می‌خواستیم ابتدا بپرسیم چرا تاکنون وفاق ملی را تعریف نکرده‌اید. مرحوم رئیسی هم پس از تحلیف گفت می‌خواهد دولت وفاق ملی باشد؛ و آن زمان از او خواستیم «بگو یعنی‌چه؟» دهه ۷۰ هم دستگاه رهبری از رئیس‌جمهور خواست در جلساتی اصلاحات را تعریف کند و هنوز این اتفاق نیفتاده است! نباید وفاق هم به همان سرنوشت مبتلا و ابزاری در دست تأویل‌گران شود. پرسش دوم این بود که آقای رئیس‌جمهور! شما گاهی از «حکمرانی مبتنی بر شواهد» سخن می‌گویید. در محافل علمی بحث شده که این حرف خوبی است ولی باید دید در ذهن شما چه می‌گذرد، چون با برخی سخنان دیگر شما و همکاران‌تان در تناقض است، مثلاً با تکیه بر سند چشم‌انداز. اکنون بحث این نیست که داشتن سند بیست‌ساله خوب است یا نه، بحث بر سر این است که با حکمرانی مبتنی بر شواهد جور نیست. در حکمرانی علمی حتی اگر سندی بلندمدت باشد، آن را با شواهد جدید بازنویسی و بازبینی می‌کنند. ما در چشم‌انداز‌های قبلی روی نفت خودمان و نفت‌نداشتن ابرقدرت‌ها مثل چین و امریکا حساب کرده بودیم. حالا در هر گوشه دنیا نفت کشف می‌شود و نفت خودمان به‌سختی فروش می‌رود؛ و مثال‌های خاص و متعدد دیگر. پس بهتر است بدانیم منظور شما از حکمرانی مبتنی بر شواهد چیست. 

رئیس‌جمهور باید برای نشست‌های خبری یا گفتگو‌های آتی با مردم، روی پرسش‌های خاص متمرکز شود. هرچند او در این نشست در مجموع نمره خوب گرفت.
غلامرضا صادقیان/جوان