امید به تکامل شبکه‌های اجتماعی

روز جهانی «شبکه‌های اجتماعی» فرصت خوبی است برای بررسی روند تکاملی آینده این غول‌های رسانه‌ای که روزگاری محدود به فیس بوک بود، با اینستاگرام وارد دنیای تازه‌ای شدند؛ با ایکس یا توئیتر جریان‌سازی کردند و کلاوب‌هاوس پای نخبگان را هم به این دنیا باز کردند اما همان فیس بوکی که در چند سال گذشته جایگاهی بی‌رقیب و بی‌نظیر داشت اکنون به محیطی ساکن و راکد بدل شده است. بسیاری از نوجوانان دیگر از این شبکه ارتباطی استفاده نمی‌کنند. اکنون حضور متداوم افراد در فضای مجازی و استفاده موثرتر از این بستر اطلاعاتی و ارتباطی باعث شده تا دل مشغولی‌های افراد نسبت به مقوله حریم خصوصی بسیار بیش از سابق بشود. متخصصان بر این باورند که تکامل شبکه‌های اجتماعی تنها محدود به افزایش سرعت و تسهیل امکانات مختلف برای کاربران نبوده است، بلکه این تکامل در جنس محتوا و تولید محصولی بوده به نام کاربران جدید دنیای مجازی که رفتاری به شدت نوین در شیوه ارتباطی خود یافته و ابزاری به شدت قدرتمند تغییر پیدا کرده‌اند. درباره نگرانی‌های موجود از توسعه بی‌امان شبکه‌های اجتماعی زیاد صحبت شده، در این مطلب نگاهی نسبتاً خوش‌بینانه به تکامل احتمالی آن‌ها خواهیم داشت، تکاملی که شاید نتیجه‌اش به خوبی هدفی که برای آن ترسیم شده نباشد و از کارکردهایش دور شود.

1. تمرکز بر روابط 

اولین شبکه‌های اجتماعی بیش از هرچیز بستری برای ارتباطات ساده و مفرح فراهم می‌کردند که افراد را با هم آشنا و مجالی برای بروز محدود نظرات خود فراهم می‌کرد. کم کم این روند پیشرفت کرد و افراد قادر بودند به واسطه این شبکه‌ها به نوعی برای خود به هویت و برندسازی دست بزنند. این روزها این کارکرد به شکل قابل ملاحظه‌ای دچار تغییر شده است. در این فضا و به کمک این ابزار مهم هر شخص تریبونی تمام عیار برای اشاعه و ارائه نظرات خود در دست دارد. تریبونی که به سادگی می‌تواند جریان‌ساز باشد و تغییرات مثبت و منفی بسیاری را در جوامع با ابعاد گوناگون رقم بزند. شبکه های اجتماعی دیگر صرفا مکانی برای قرار دادن عکس کودکان و تفریحات افراد نیستند. در حقیقت تکامل شبکه های اجتماعی به شکل تمرکز بر روابطی بسیار وسیع و مهم در حال وقوع است.

۲. تنوع پست‌های شخصی

رشد سریع دنیای دیجیتال باعث شده تا هر روز شاهد اضافه شدن امکانی تازه به فضاهای مختلف مجازی باشیم. اکنون دیگر ترکیب صدا و تصویر و متن‌ها روز به روز در حال توسعه است و یقینا این تغییرات در آینده بیشتر هم خواهد شد و باید منتظر ماند تا حضور صدا، تصویر، نوشته و دیگر امکانات را در قالب‌هایی به‌شدت خلاقانه‌تر و شگفت انگیزتر مشاهده کرد.

3. اهمیت بیشتر حریم خصوصی 

این موضوع همواره دغدغه مهم کاربران شبکه‌های اجتماعی بوده است و با افزایش امکانات مختلف این شبکه‌ها احتمالا لزوم آن را بیش از پیش خواهد کرد. تکامل شبکه‌های اجتماعی در این بخش بسیار ضروری به نظر می‌رسد، زیرا توجه نکردن به حریم افراد می‌تواند نارضایتی‌های فراوانی ایجاد کند.

4. بازی‌سازی کمتر

شبکه‌های اجتماعی از مواد مخدر هم اعتیادآورتر هستند. شبکه‌های اجتماعی در آینده با در نظر گرفتن این خاصیت و ویژگی اعتیاد‌آور باید به دنبال تغییراتی در این روند باشند، یعنی نباید صرفاً به بازی‌سازی و گرافیک‌های جذاب برای ربودن و تسخیر قلب مخاطب بیندیشند. در نظر گرفتن وابستگی مخاطب به این شبکه‌ها نباید منبعی برای سوءاستفاده‌های کوتاه مدت شبکه‌های اجتماعی از آن‌ها باشد، بلکه باید بستری مناسب و راحت برای تمامی کاربران تشکیل شود. اعتیادآور بودن شبکه‌های اجتماعی چنان جدی است که به تازگی مقامات برخی کشورها پیشنهاد کرده بودند مثل بسته‌های سیگار، هشدارهایی حین استفاده از شبکه‌های اجتماعی به کاربر داده شود.

5. افزایش ماندگاری شبکه‌ها

  اگر توجه کرده باشید این روزها بسیاری از افراد شرکت‌ها و رویدادها در طی روندی دنباله‌دار در شبکه‌های اجتماعی فعالیت می‌کنند. در توضیح بیشتر باید گفت که این شبکه‌ها به منظور ثبت اطلاعات دنباله‌دار و به منظور ماندگاری آن‌ها منتشر می‌شوند. از این رو شبکه‌های اجتماعی ماندگارتر از قبل خواهند شد و این دوام بیشتر یکی از ابعاد مهم تکامل شبکه‌های اجتماعی در آینده خواهند بود.

6. توسعه روی تلفن‌ها

شبکه‌ های مجازی مختلف مانند فیس بوک و توئیتر نسخه‌های وب و موبایل را به شکلی توام ارائه می‌کنند اما این طور که به نظر می‌رسد در آینده تلفن‌های موبایل همه کنترل و مدیریت اوضاع را قبضه خواهند کرد و در نتیجه بیشتر شبکه ها صرفا در قالب شبکه‌های موبایلی به کار خود ادامه خواهند داد.

7. تجربه خرید مبتنی بر واقعیت افزوده 

حتما بخش‌های مارکت‌پلیس موجود در فیس‌بوک و اینستاگرام را دیده‌اید. این اپ‌ها به‌صورت فزاینده‌ای سعی دارند تجارت الکترونیک را با تجربه‌ کاربری خود یکپارچه‌سازی کنند و احتمالا خرید مبتنی بر واقعیت افزوده بخشی از آینده‌ این فضاها خواهد بود. واقعیت افزوده یا AR شامل قرار دادن اشیای مجازی در تصاویر و ویدئوهای واقعی است. این کار معمولا با گوشی‌های هوشمند یا هدست‌های واقعیت افزوده انجام می‌شود و شبکه‌های اجتماعی برای بهره‌گیری از این فناوری معمولا به دوربین گوشی‌های هوشمند وابسته هستند. این فناوری در حوزه‌ خرید آنلاین آینده‌ روشنی دارد. همراه با تجارت الکترونیک مبتنی بر واقعیت افزوده، یکپارچگی مارکت‌پلیس‌ها را هم شاهد خواهیم بود. این اتفاق با خیزش بخش‌های فروشگاهی در مجموعه‌ای از شبکه‌های اجتماعی محبوب همراه خواهد بود که انتظار می‌رود در سال‌های پیش رو ترکیب شبکه‌های اجتماعی و خرده‌فروشی‌ها را به یک امر رایج تبدیل کنند. همین حالا هم بعضی از افراد از راه فروش محصولات در اپلیکیشن‌هایی مانند اینستاگرام و فیس‌بوک درآمد  کسب می‌کنند و به‌راحتی می‌توان رشد آن‌ها را در این بازارها مشاهده کرد.

8. ارتباطات مبتنی بر واقعیت مجازی 

این روزها کسی نیست که با VR یا همان واقعیت مجازی آشنایی نداشته باشد. این فناوری که شامل ورود کاربر به یک دنیای مجازی است، با استفاده از هدست‌های واقعیت مجازی ممکن می‌شود. این فناوری در دهه‌ اخیر پیشرفت‌های بسیار زیادی داشته و می‌توان به آن به‌عنوان آینده‌ای برای شبکه‌های اجتماعی نگریست. البته، همین حالا هم می‌توانیم با روش‌های مختلف از طریق رسانه‌های اجتماعی با یکدیگر ارتباط برقرار کنیم. پیام‌های متنی، تماس‌های صوتی و تماس‌های تصویری از محبوب‌ترین روش‌های ارتباط با خانواده، دوستان و اطرافیان هستند که خلأ فاصله‌ فیزیکی را پر می‌کنند. اما تصور کنید بتوانید با وجود فاصله‌ فیزیکی، خود را در کنار عزیزانتان در یک اتاق حس کنید. فناوری واقعیت مجازی همان ابزاری است که می‌تواند این تجربه را ممکن کند. اگرچه ارتباط از طریق واقعیت مجازی مدتی است که وجود دارد، اما هنوز به یک جریان اصلی در حوزه‌ ارتباطات تبدیل نشده است. یکی از بزرگ‌ترین شرکت‌های فعال در شبکه‌های اجتماعی در جهان امروز، یعنی همان متا (فیس‌بوک سابق) مدت‌هاست تمرکز ویژه‌ای روی واقعیت افزوده دارد و در حال ایجاد فضای واقعیت مجازی اختصاصی در شبکه‌ خود است. در واقع این شرکت اعلام کرده تغییر نامش از فیس‌بوک به متا هم بخشی از برنامه‌ای بزرگ‌تر برای خلق یک متاورس با بهره‌گیری از واقعیت مجازی است. پلتفرم واقعیت مجازی اختصاصی متا با نام Horizon Worlds شناخته می‌شود و با هدف نزدیک‌تر کردن افراد به‌ همدیگر و ایجاد این پلتفرم  اگر به موفقیت برسد، می‌تواند به یک ویژگی محبوب در میان کاربران تبدیل شود. این حقیقت که متا مدت‌ها پیش (زمانی که هنوز فیس‌بوک نام داشت) کمپانی Oculus را که یکی از مشهورترین تولیدکنندگان هدست‌های VR است به مالکیت خود درآورد، نشان می‌دهد آینده‌ شبکه‌های اجتماعی در یکپارچگی با این فناوری خواهد بود.

9. الگوریتم‌های پیشرفته‌تر 

تا به‌ حال به این فکر کرده‌اید که شبکه‌های اجتماعی می‌دانند شما به‌دنبال چه محتوایی هستید؟ در حقیقت، آن‌ها می‌دانند شبکه‌های اجتماعی الگوریتم‌هایی دارند که فعالیت‌های به‌خصوص شما را دنبال می‌کنند؛ جست‌وجوهای شما، صفحات بیشتر بازدید شده، زمان حضور در شبکه و چیزهای مشابه. این فاکتورها به الگوریتم‌ها امکان می‌دهد محتوای مشابه را به شما نمایش دهند تا شما را راضی و علاقه‌مند نگه دارند. مختصر بگوییم، این الگوریتم‌ها وظیفه‌ دارند از درگیر بودن شما با محتوایی که برای‌تان نمایش داده می‌شود اطمینان حاصل کنند. با رشد کمپانی‌های فعال در حوزه‌ شبکه‌های اجتماعی که به دنبال افزایش فعالیت کاربر به هر طریق ممکن هستند، همیشه جا برای بهبود این الگوریتم‌ها وجود دارد تا بتوانند نظارت بیشتری روی فعالیت‌های ما داشته باشند و تصمیم بگیرند تمایل داریم چه‌نوع محتوایی را تماشا کنیم. این عامل می‌تواند خروج از این شبکه‌ها را سخت‌تر کند، زیرا آن‌ها همیشه به‌دنبال راه‌هایی برای جلب توجه کاربران به‌شیوه‌ای موثرتر هستند.