جامانده در مسابقه گردشگری

یک آمار بین المللی درباره وضعیت گردشگری جهان با بررسی ابعاد و اقدامات حوزه توریسم کشورها، 10 کشور برتر در زمینه جذب توریست و درآمد بیشتر از این صنعت را در سال 2023 میلادی معرفی کرده است که در فهرست این 10کشور دو نام آشنا از همسایگان ایران نیز به چشم می خورد.

ترکیه و امارات در جمع برترین های گردشگری جهان
موسسه بین المللی (Statista) به عنوان یک پلتفرم جهانی داده و هوش تجاری که در حوزه های گوناگون «داده های اقتصاد و آینده» فعالیت می کند، در گزارشی با بررسی وضعیت کشورها در حوزه گردشگری طی سال های 2019 تا پایان 2023، کشورهای آمریکا، اسپانیا، انگلستان، فرانسه، ایتالیا، امارات متحده عربی، ترکیه، استرالیا و کانادا را به عنوان 10 کشور برتر در زمینه جذب توریسم و بیشترین درآمد از بخش گردشگری معرفی کرده است.

گردشگری، موتور محرک اقتصاد
آن چه در علم اقتصاد امروز جهان مشخص و عیان است، ایفاگری گردشگری به مثابه موتور محرک و رشد تمامی ارکان اقتصادی یک جامعه است. «مارک ترویولز» از کارشناسان بین المللی حوزه توریسم در این باره می نویسد: «تاثیر گردشگری بر اقتصاد فراتر از ایجاد درآمد و اشتغال است. به عنوان یک موتور رشد عمل می کند، باعث توسعه سرمایه گذاری در زیرساخت ها می شود، زمینه ساز توسعه پایدار می شود و حفاظت از میراث فرهنگی و طبیعی را بهبود می بخشد. این تاثیر چند وجهی نشان می دهد که چگونه گردشگری برای توسعه اقتصادی جهانی یک امر اساسی است.»
او می نویسد، ، صنعت گردشگری در سال 2022 بیش از 22 میلیون شغل را پشتیبانی کرده است. البته وقتی مردم به مشاغل مرتبط با گردشگری فکر می کنند، آژانس های سفر، هتل ها و حمل و نقل به ذهنشان می آید اما واقعیت این است حوزه وسیعی از مشاغل در زیرمجموعه گردشگری مرتبط می شود.

ایران و برنامه های گردشگری امروز و آینده
حال این سوال مطرح است که جایگاه ایران در حوزه جذب توریسم بین المللی و میزان درآمد از آن در پهنه جهانی صنعت توریسم کجاست؟
در پاسخ باید گفت، ما تا امروز به برنامه ریزی ها و اهدافی که در این زمینه در برنامه های توسعه و البته سند چشم انداز 1404 ترسیم کرده بودیم نه تنها نرسیدیم، بلکه با روند فعلی نیز نخواهیم رسید.
اما چشم انداز چه بوده است که مرور آن ما را نگران می کند؟ بر اساس سند چشم انداز 20 ساله گردشگری، ایران باید 20 میلیون گردشگر خارجی تا سال 1404 هجری شمسی و 2025 میلادی داشته باشد. همچنین سهم ایران از درآمد گردشگری جهانی از 7 صدم درصد در سال 83 به 2 درصد در سال 1404 برسد.

سال 1402 فقط 6 میلیون گردشگر
امروز و در یک سال مانده به پایان برنامه چشم انداز 20 ساله، ما فقط توانسته ایم 6 میلیون گردشگر بین المللی جذب کنیم؛ این یعنی موفقیت کشور در حد واندازه کمتراز یک سوم برنامه  و هدف بوده است. معاون گردشگری وزارت گردشگری، ابتدای امسال تعداد گردشگران ورودی در سال ۱۴۰۲ را 6میلیون و ۳۸۲هزار و ۷۵۵ نفر اعلام کرد.
چنان چه این آمار را در کنار انتظار و برنامه های توسعه قرار دهیم، باز هم ناکامی را مشاهده می کنیم. بر اساس گفته مسئولان وقت گردشگری در ابتدای برنامه ششم توسعه (١٤٠٠-١٣٩٦) تعداد گردشگران بین المللی ایران باید به بیش از 20 میلیون نفر می رسیده است. مهرماه 1394، حسینی مکارم معاون توسعه مدیریت سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری گفته بود: « پیش بینی افزایش پنج برابری یعنی در حدود 25 میلیون گردشگر در پایان برنامه ششم توسعه در صنعت گردشگری کشور هدف گذاری شده است.»

ایران در جمع 10 کشور دارای ظرفیت گردشگری
همه آن چه در تمامی این سال ها در کم توجهی و بی توجهی به توسعه صنعت توریسم در کشور رخ داده، در شرایطی است که بر اساس گزارش مجمع جهانی اقتصاد، ایران جزو 10 کشور برتر در حوزه ظرفیت‎های گردشگری است.

تور ترکیه برای توسعه گردشگری
حال در این میانه که حوزه سیاست گذاری و اجرا در کشور ما، با مسئله گردشگری تا حدود زیادی نامهربان بوده، اما کشورهای همسایه ما همچون ترکیه و اغلب کشورهای عربی حوزه خلیج فارس، پایشان را روی پدال گاز گردشگری گذاشته اند. بخشی از اهداف ترکیه در سال 2023 در بخش گردشگری را با هم مرور کنیم خالی از لطف نیست که چگونه این کشور در این سال در رتبه 7 جهان در جذب درآمد از این صنعت قرار گرفت:
·  برآورد میانگین اقامت 9 تا 11 شب و درآمد هر بازدیدکننده 71.4 دلار در هر شب
· انجام کمپین‌های تبلیغاتی و فعالیت‌های تبلیغیِ مجازی برای افزایش تعداد بازدیدکنندگان
·  افزایش مخارج سرانه با توسعه انواع گردشگری که درآمد بیشتری ایجاد می‌کنند
·  بازآرایی طرح توسعه منطقه گردشگری جانبی همچون توسعه ورزش گلف
·  تاسیس سواحل عمومی رایگان در استان‌های آنتالیا، موغلا، ازمیر و استانبول
· در راستای پروتکل تمدید شده با وزارت آموزش ملی، 70 دبیرستان فنی و حرفه ای آناتولی در زمینه گردشگری با امکانات اقامتی تطبیق داده می‌شود و برای دانش‌آموزان، بورسیه تحصیلی و فرصت‌های کارآموزی فراهم می‌شود
· برگزاری جشنواره‌های گردشگری در شهرهای آدانا، ازمیر، ترابزون، ارزروم و غازیانتپ در سال 2023
· ایجاد شهرهای گردشگری
· ایجاد یک محصول گردشگری مبتنی بر مشخصات توریستی
· کاهش بار مردم از طریق تشویق کارایی بخش خصوصی در سرمایه‌گذاری‌های زیرساختی و حمل و نقل مرتبط با گردشگری
· هماهنگی ادارات مرکزی – محلی با رویکرد برنامه‌ریزی کل‌نگر و پرداختن به سازمان اداری و فرصت‌های مالی در کنار هم
·افزایش کیفیت نیروی کار با آموزش گردشگری و اجرای موثر سیستم صدور گواهینامه
و...

پایان برنامه هفتم؛ ایران 15 میلیون، ترکیه 60 میلیون
امروز طعم شیرین درآمد از صنعت توریسم برای کشورهایی همچون ترکیه، به نقطه ای رسیده که نه تنها حاضر نیستند از آن عقب نشینی کنند، بلکه با سرعت بالا درصدد توسعه آن هستند. دشتی اردکانی رئیس فراکسیون گردشگری مجلس سابق در این زمینه می گوید: با توجه به ظرفیت‌های موجود در زمینه گردشگری در برنامه پنج‌ساله هفتم برنامه‌ریزی برای جذب سالانه ۱۵ میلیون گردشگر خارجی را هدف گذاشته‌ایم. این در حالی است که ترکیه برنامه‌ریزی پذیرش بیش از ۶۰ میلیون گردشگر را انجام داده است. او تاکید می کند که یکی از راه‌های نجات کشور و ایجاد رونق اقتصادی توجه به گردشگری است.